Koszycka moderna
16.09.2016 – 27.11.2016

Wystawa stanowi prezentację środowiska artystycznego Koszyc lat dwudziestych minionego wieku. Zjawisko to, określane mianem „koszyckiej moderny”, współtworzyli artyści związani z miastem na stałe – jak Anton Jaszusch czy Konštantín Bauer – oraz twórcy przyjezdni, przebywający w Koszycach przez kilka lat, a nawet miesięcy, np. Eugen Krón, František Foltýn, Géza Schiller czy Sándor Bortnyik. Wielu z nich związanych było wcześniej ze środowiskiem budapesztańskim, wiedeńskim lub berlińskim.

Dla pełnego zrozumienia prezentowanego zjawiska szczególnie istotny jest kontekst miejsca. Koszyce – miasto o wielowiekowej historii i żywych tradycjach artystycznych – były przestrzenią krzyżowania się różnych wpływów kulturowych, zamieszkałą przez ludność słowacką, węgierską, niemiecką i żydowską. Charakter miejsca sprzyjał atmosferze otwartości i tolerancji, która przyciągała doń liczne grono twórców. Wraz z powstaniem Pierwszej Republiki Czechosłowackiej Koszyce stały się ważnym centrum kulturalnym i największym ośrodkiem miejskim na wschodnich krańcach nowo utworzonego państwa. Istotną rolę w tym procesie odegrało Muzeum Wschodniosłowackie oraz jego dyrektor – czeski prawnik Josef Polák, który skupił wokół siebie liczne grono twórców.

W latach dwudziestych Koszyce stały się przestrzenią dialogu dla artystów ulegających rozmaitym impulsom i reprezentujących różnorodne stylistyki. To właśnie otwartość, wielonarodowość i pluralizm artystycznych postaw najlepiej oddają specyfikę prezentowanego zjawiska. W swoich poszukiwaniach twórcy niejednokrotnie wykorzystywali motywy zaczerpnięte z miejskiej ikonografii (np. Gejza Schiller, Július Jakoby), sięgali po tropy związane z problematyką społeczną (Konštantín Bauer), snuli wizje na temat człowieka przyszłości (Eugen Krón) czy podejmowali wątki o charakterze egzystencjalnym (Anton Jaszusch). Wystawa w Galerii MCK jest zaproszeniem do przyjrzenia się z bliska tej niezwykłej mozaice artystycznych osobowości, a tym samym do odkrycia nieznanego oblicza sztuki z terenu Słowacji i złożoności Europy Środka.

Prezentowane na wystawie dzieła pochodzą z kolekcji państwowych i prywatnych w Koszycach, Bratysławie i Preszowie. Ekspozycja została przygotowana we współpracy z Galerią Wschodniosłowacką w Koszycach.

Wystawa pod Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy oraz Prezydenta Republiki Słowackiej Andreja Kiski.

Kuratorzy wystawy: Zsófia Kiss-Szemán, Natalia Żak
Aranżacja wystawy: Rafał Bartkowicz
Koordynacja i organizacja: Regina Pytlik, Katarína Nádaská